خاتون و قوماندان نام کتابی است که امشب تقریظ رهبرانقلاب بر آن رونمایی شد. این کتاب شرح‌حال ام‌البنین حسینی، همسر شهید مدافع‌حرم علی‌رضا توسلی، فرمانده‌ی تیپ فاطمیون است.
در سال‌های اخیر، این چندمین کتابی است که سوژه‌ی اصلی آن یک «زن» است و با تقریظ رهبرانقلاب همراه می‌شود. پیش از این نیز، تنها گریه کن، مهاجر سرزمین آفتاب، دختر شینا از جمله کتب شرح‌حال بودند که داستان زندگی یک زن را روایت می‌کردند. اما چرا در بین آثار متعدد در حوزه‌ی دفاع مقدس و دفاع از حرم، شرح‌حال‌های زنانه بیشتر مورد توجه و تقریظ قرار گرفته است؟
۱_ دوگانه‌ی زن موحد- زن مادی‌گرا
به نظر می‌رسد رهبرانقلاب به دنبال معرفی و شناساندن الگوهای قابل دستیابی از یک زن موحد هستند. الگویی که پیش‌تر از آن به‌عنوان «الگوی سوم زن» نام برده بودند. در واقع تقریظ بر این نوع کتب می‌خواهد بگوید وقتی از الگوی سوم زن و نفی الگوی غرب و شرق حرف می‌زنیم، از چه چیز حرف می‌زنیم؟ وقتی این کتاب‌ها را می‌خوانیم با زنانی مواجه می‌شویم که در هر موقعیتی وظیفه‌ی خود را درست شناسایی کردند. آن‌جا که باید مادری کردند، آن‌جا که باید غمخوار همسر شدند، آن‌جا که باید از این محله به آن محله رفتند تا برچسب «همسران شما برای پول رفتند» را از چهره‌ی شوهرانشان پاک کنند، آن‌جا که باید نان‌آور خانه شدند و آن‌جا که باید، اسباب زندگی دختران نیازمند را تهیه کردند. آن‌ها هیچ وقت در دوگانه‌های نادرست قابل جا دادن نیستند و این تقریظ نشان داد که شاید دوگانه اصلی، زن موحد- زن غیرموحد بوده و باقی دوگانه‌ها تعاریف نادقیق است.
۲_چون در زمانه جنگ نرم قرار داریم
اگر پذیرفتیم که نبرد امروز، نبرد نرم است پس جامعه نیاز به الگوهایی دارد که بیشتر قابل انطباق با شرایط امروز باشند. به همین دلیل است که می‌بینیم در سال‌های گذشته شرح‌حال خود رزمندگان بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت و امروز شرح‌حال همسران یا مادران شهدا. چون در این نبرد نرم، زنان، هم در جایگاه جنسیتی خود و هم در نقش‌هایی که برعهده دارند نظیر نقش مادری، وزنه سنگین‌تری نسبت به مردان دارند.
۳_ حمایت از نویسندگان و شاعران زن
به نظر می‌رسد یکی از اهداف نوشتن تقریظ بر این کتب، حمایت از زنان نویسنده است. نویسنده‌ی اکثر کتب تقریظی در سال‌های اخیر زنان بودند. آیت‌الله خامنه‌ای با هوشمندی تمام با نوشتن این تقریظ‌ها یا با دادن میدان برای شعرخوانی زنان در دیدار شاعران، دو هدف مهم را دنبال می‌کنند: اول حمایت از رشد و تعالی زنان در عرصه‌ی ادبیات و دوم تلاش برای حفظ زبان فارسی و هویت ملی به واسطه‌ی تولیدات ادبی آنان.
محمد سلیمی
بدون دیدگاه