انسان‌های احمق «فقیر» می‌شوند یا انسان‌های فقیر «احمق»؟ این سؤال محور کتاب «فقر احمق می‌کند»، نوشته‌ی الدار‌‌ شفیر‌‌ و سندهیل مولاینیتن است. نویسندگان کتاب در تلاش برای پاسخ به این سؤال، درباره‌ی تصمیمات اشتباه انسان‌های درگیر مشکلات اقتصادی حرف می‌زنند. اینکه آدم‌های فقیر به دلیل مشکلات اقتصادی در لحظات حساس تصمیمات اشتباه می‌گیرند و همین موضوع باعث بیشتر شدن مشکلات‌شان می‌شود. نویسنده‌ها در این کتاب انسان را به کامپیوتری تشبیه می‌کنند که تعداد بالای مسائل حل‌نشده‌ی زندگی، احتمال خطا در طول فعالیتش را بیشتر می‌کند.

داستان «موفقیت‌های آبکی» از همین خطاهای ذهنی شروع می‌شود. از ذهنی که در هزارتوی مشکلات نمی‌فهمد چگونه باید مسیر درست و غلط را متمایز کند و اینجاست که «قلاب رسانه» گیر می‌کند. جملات کلیشه‌ای موفقیت در یک هفته و بدون سرمایه، زاییده‌ی همین تفکر است. تفکری که ارزش برای تلاشی و پشت کار قائل نیست. اساتید «موفقیت‌های میان‌بری» که این روزها حسابی در شبکه‌های اجتماعی حضور پر رنگ دارند، دستورالعمل مشخصی دارند.

آن‌ها قرار است فرشته‌ی نجات انسان‌هایی باشند که فاصله‌ی بین رؤیاها و واقعیت‌های زندگی‌شان آنقدر زیاد است که با دو دوتا چهارتای ریاضی دست یافتنی نیست. وقتی معلمان ریاضی کاری از دست‌شان برنمی‌آید، آن‌ها «معلم انشاء» آرزوهای دور و دراز آدم‌ها می‌شوند. به همین دلیل است که حرف‌هایشان کپی پیست همدیگر‌ است و دقیقا می‌دانند که باید از درآمد صد میلیونی با کمترین زحمت و رسیدن به فلان ماشین و خانه در کمترین زمان حرف بزنند. نیاز مخاطبان آن‌ها مشخص است و وعده‌های اساتید هم هرچقدر رنگین‌تر و اغراق شده‌تر، جذاب‌تر.

️ اینکه استاد درآمد چند صد میلیونی چرا برای فروش فلان پکیج به دست و پا زدن در اینستاگرام می‌افتد‌‌ و انواع و اقسام ترفند و تخفیف ارائه می‌دهد، سؤال پرتکراری‌ است که هنوز به جواب قانع‌کننده‌ای از طرف اساتید محترم! نرسیدیم. هنوز نمی‌دانیم که «مدرسان‌ شریف موفقیت» کدام کسب و کار را در یک هفته و یک ماه به درآمد چند صد میلیونی رساندند؟ و اصلا کدام کارآفرین موفق بدون زمین خوردن، تجربه کردن و تلاش مستمر چند ساله توانسته کسب و کاری را سر پا نگه دارد؟

سراب موفقیت‌هایی که قرار است با پکیج مدرسان اینستاگرامی کشف شود آنقدر دست نیافتنی‌ است که از همین حالا می‌توان آخر قصه‌ی مخاطبان این پیج‌ها را حدس زد. سرخوردگی از نرسیدن‌هایی که فقط جدول شکست‌های انسان را چاق‌تر می‌کند.

علیرضا گرانپایه‌‌