ما شبانه‌روز در اینستاگرام، با پست‌ها و استوری‌های سلبریتی‌ها روبرو می‌شویم. همین همراهی‌ها موجب شده تا آنها جزیی از زندگی‌مان شوند. این موضوع در ایران و بسیاری از کشورهای دنیا که استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین مردم مخصوصا جوانان مرسوم است به یکی از چالش‌های حکومت‌ها و اهالی فرهنگشان تبدیل شده است.

اطلاعات منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی موجب تأثیر در خودآگاه یا ناخودآگاهمان می‌شود. این موضوع را جامعه‌شناسی به نام «گودموند هرنس»، برای اولین‌بار با عنوان «جامعه‌ی در رسانه تنیده» مطرح کرد. بدین‌معنا که رسانه و جامعه، هر دو بر یکدیگر تأثیرگذارند.

نمونه‌ای از این تأثیرات در پوشش مردان و زنان جامعه یا خرید اینترنتی و فیزیکی اقلامی که توسط سلبریتی‌ها در رسانه‌ها تبلیغ می‌شود به‌خوبی قابل مشاهده است. همچنین در تحولات اخیر کشور و بروز برخی از ناآرامی‌ها، نقش بسیاری از سلبریتی‌ها، از بازیگر گرفته تا ورزشکار در افزایش التهابات آشکار است.

بسیاری از سلبریتی‌ها، خواه، ناخواه، فرهنگی متفاوت با فرهنگ غنی ایرانی_اسلامی را به نمایش می‌گذارند. فطرت انسان‌ها نیز که نیاز به دانستن دارد، کنجکاوانه به دنبال تفاوت‌ها می‌رود و از آن‌ها تأثیر می‌پذیرد. پس در این عرصه فرآیند «رسانه‌ای‌شدن» از امتداد در اثرپذیری شروع شده و با جایگزینی، ادغام و در نهایت انطباق ادامه پیدا می‌کند. این یعنی رفتار یک سلبریتی این پتانسیل را دارد که جایگزین مرجع فکری مردم شده و در مسائل مختلف، ادعای او، پیش‌زمینه‌ی فکری برای استدلال و عمل شود. مثلا در مسائل سیاسی، سلبریتی جای سیاست‌مدار را می‌گیرد و نظر احساسی او، جایگزین نظرات کارشناسی می‌شود.

اما این در «هم‌تنیدگی» در بسیاری از اوقات به‌حدی زیاد می‌شود که جدایی از سلبریتی را برای مردم غیرممکن می‌سازد. در نتیجه به‌تدریج فکر مردم با نظرات، رفتارها و سبک زندگی سلبریتی منطبق شده و آرام‌آرام استحاله‌ی هویتی شخص کلید می‌خورد. این نقطه‌ی آغاز اتفاقاتی است که امروز در جامعه شاهد آن هستیم؛ اتفاقاتی که به‌طور مثال با اظهار نظر یک سلبریتی شروع و تنها پس از چند ساعت منجر به آسیب دیدن احساسات مردم و در پی آن سوء‌استفاده‌ی دشمن شده است. بذر اتفاقات امروز، در سال‌های گذشته کاشته شده و امروز دشمن به‌راحتی از میوه‌ی آن برای به آتش کشیدن جامعه و ایجاد تفرقه بین مردم استفاده می‌کند.

محمد جواد قائدی