«رسانه‌ها می‌توانند به شما تلقین کنند نظرتان در یک موضوع خاص در اقلیّت است و به این شکل شما را وادار به سکوت کنند»؛ این یکی از مهمترین نتایج نظریه «مارپیچ سکوت» است که سال‌ها توسط سیاستگذاران رسانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
با ظهور شبکه‌ های اجتماعی صاحبنظران امیدوار شدند این اتمسفر جدید برای اظهارنظر عموم مردم، مانع از شکل‌گیری مارپیچ سکوت در جامعه شود؛ چون در این شبکه‌ها افراد نظرات خود را در بدون نیاز به رسانه‌های رسمی، به‌صورت گسترده منتشر می‌کنند و دیگر رسانه‌ها نمی‌توانند رویکردهایشان را به‌عنوان نظر اکثریت جا بزنند. اما آیا واقعا در عمل این اتفاق افتاد؟ یعنی شبکه‌های اجتماعی توانستند مانع از شکل‌گیری مارپیچ سکوت شوند؟
«کیت همپتون»، استاد دانشگاه میشیگان آمریکا پژوهشی با مشارکت ۱۸۰۰ نفر انجام داد تا این موضوع را بررسی کند. یافته‌های تحقیقش نشان داد در شبکه‌های اجتماعی افراد چنانچه احساس کنند نظرشان از سمت دنبال‌کنندگانشان پذیرفته شده نیست یا دوستانشان در شبکه اجتماعی با آن مخالف هستند، از اظهار آن خودداری می‌کنند. یعنی فشار گروه و انزوا حالا در قالب واکنشِ فالوورها در شبکه‌های اجتماعی ظهور و بروز پیدا می‌کند.
این موضوع زمانی شدیدتر می‌شود که یک عقیده توسط افرادی با محبوبیت و نفوذ بیشتر در شبکه‌های اجتماعی مطرح شود؛ مانند سلبریتی‌ها،‌ سیاسیون یا شخصیت‌های سرشناس فعال در شبکه‌های اجتماعی؛ و یا توسط صفحات و یا کانال‌هایی که توسط سازمان‌ها یا رسانه‌های رسمی حمایت می‌شوند و تبدیل به مرجع شبکه‌های اجتماعی شده‌اند.
یک سلبریتی یا یک اکانت شاخص و پرنفوذ ممکن است نظر شخصی خود را به‌عنوان عقیده اکثر مردم در صفحه خود منتشر کند و این موضوع توسط هوادارانش وزن پیدا کند و با ایجاد موج در شبکه اجتماعی، فضا را برای ابراز نظر مخالف تنگ کند. این منجر به شکل‌گیری همان مارپیچ سکوتی می‌شود که قبلا توسط رسانه‌های رسمی ایجاد می‌شد. با این تفاوت که در شبکه‌های اجتماعی، مردم کمتر متوجه این فرایند می‌شوند و به اکانت‌های پرطرفدار بیشتر اعتماد می‌کنند و تصور می‌کنند که عقیده القا شده،‌ نظر اکثریت است.
حالا جریان‌های سیاسی این قابلیت را مغتنم شمرده‌اند و با اعمال نفوذ بر سلبریتی‌ها و افراد شاخص شبکه‌های اجتماعی و یا راه‌اندازی و حمایت از اکانت‌های سازمانی تلاش می‌کنند عقیده و نظر خودشان را از زبان آن‌ها مطرح کنند تا از این طریق به‌عنوان خواست عمومی جا بیفتد.

بنابراین مارپیچ سکوت این‌بار قدرتمند از قبل در شبکه‌های اجتماعی بازتولید شده و مانع از بیان آزادانه نظرات می‌شود.

سیده راضیه حسینی